Phiên dịch viên Nhật Bản nói gì khi đi dịch cho tổng thống Donald Trump

Song song với việc các nhà chính trị tại Nhật luôn trăn trở đến vấn đề Donald Trump sẽ lên nắm quyền và có các chính sách ra sao thì phiên dịch viên cũng luôn phải vượt qua cơn ác mộng mỗi khi dịch cho Trump.

Những thách thức khi phiên dịch cho Trump

Đầu tiên hãy trò chuyện với Chikako Tsuruta, bà là phiên dịch cho tổng thống Trump, thường đưa tin về tin tức Trump với tư cách là phiên dịch cho CNN, ABC và CBS. Bà chia sẻ rằng có nhiều câu nói nhận xét của Donald Trump phi logic đến nỗi nếu họ dịch thì người ta sẽ thấy rất ngu ngốc.

Trump rất hiếm khi phát biểu một cách logic, ông chỉ thường nhấn mạnh vào một mặt của sự vật cứ như thể nó đúng tuyệt đối. Trump có thừa tự tin đến mức khó thuyết phục. Những người bạn phiên dịch của tôi thường đùa nhau rằng nếu mình dịch chính xác các cụm từ đó sẽ khiến họ thấy mình ngu ngốc.

Chung quan điểm với Chikako Tsuruta, nhiều phiên dịch Anh – Nhật khác cũng chia sẻ về việc này. Nếu là trước đây với tổng thống Obama là một người hùng biện giỏi, phiên dịch cảm thấy việc dịch không phải là vấn đề. Thì với Trump, nó thực sự là một thách thức. Vấn đề chính là việc họ có nên sửa lại lời nói có phần tục tĩu đầy tranh cãi của ông trước công chúng không.

- Về ngôn ngữ, ngữ pháp, cách dùng từ

Thách thức này không đến từ việc ngôn ngữ đầy màu sắc, biến hóa khôn lường của Trump. Thực tế, thách thức đến từ cách diễn đạt và ngữ pháp của vị tổng thống này. Ngữ pháp đơn giản, lặp lại, từ vựng thì bậc tiểu học.

Theo một số phân tích về khả năng đọc dễ hiểu cho các bài phát biểu tranh cử tổng thống (do Viện Công nghệ ngôn ngữ ĐH Carnegie Mellon): mức độ giàu từ tựng của Trump là thấp nhất, cấp lớp 7 trong số các đối thủ và tổng thống Mỹ trước đây.

Tsuruta chia sẽ, bạn sẽ nhận thấy Trump thường nhảy từ chủ đề này sang chủ đề khác rất nhanh, thường dùng nhiều lời lăng mạ và thô tục.

- Cách dùng danh từ thay thế thiếu rõ ràng

Một thông dịch phát thanh khác, Miwako Hibi cho biết mình gặp khó khăn khi phải phiên dịch các danh từ sao cho phù hợp. Nó đã từng xảy ra trong việc cô dịch bài phát biểu trúng cử của của Trump vào hồi 9/11/2016.

Trump đã nói “Reince là một siêu sao”, cô đã bỏ qua câu dịch này cho đến khi camera quay vào mặt của Reince thì Hibi mới biết Trump đang nói về cái gì. Cô đã phải sửa lại ngay: Reince Priebus, Republican National Committee chairman.

Nhưng cô ấy vẫn không may mắn với từ “secretatiat”, cô ấy đã nghĩ là Trump dùng nó thay cho Reince.

“Tôi đã dịch nhầm nó, tôi thậm chí còn không biết ông ấy chỉ đang nói về một cuộc đua ngựa… thật khó để theo kịp dòng suy nghĩ của ông ấy.

Phiên dịch viên là công việc đòi hỏi tính chính xác nhưng cũng cần thay đổi sao cho phù hợp ngữ cảnh. Nhưng xét về tình hình chung thì việc thay đổi này kéo theo việc ngữ nghĩa và biểu cảm của Trump cũng bị thay đổi theo.